"Podróż do Trulali" to jedna z najzabawniejszych, najbardziej dowcipnych i pełnych humoru książek, jakie ostatnio ukazały się na rynku księgarskim. Już od pierwszego zdania wiemy, że będziemy mieli do czynienia z historiami emigranckimi i tak rzeczywiście jest. Autor w pięciu rozdziałach swej najnowszej powieści opowiada czytelnikowi o swych zadziwiających, często trudnych do uwierzenia doświadczeniach podróżniczych.

Jest to książka szczególnie bliska emigrantom, bo widać w niej to wszystko, czego sami w jakimś, mniejszym czy większym stopniu, bezpośrednio doświadczyli:

- zdobywanie paszportu

- permanentny brak pieniędzy i pracy

- przedziwni ludzie i zaskakujące, często niewiarygodne sytuacje, w którym przyszło im brać udział

- nowe życie w nowym kraju z bagażem doświadczeń z kraju ojczystego i wiele innych sytuacji życiowych z jakimi przychodzi zmagać się emigrantowi rozpoczynającemu "nowe życie" w nowym kraju.

Wladimira Kaminera nigdy nie opuszcza w powieści fenomenalne wręcz poczucie humoru, bez względu na opisywane wydarzenia. Bawimy się znakomicie czytając tekst tej książki praktycznie od pierwszego do ostatniego zdania, a w paru momentach musimy wybuchnąć głośnym rechotem, bo okazuje się, zresztą jak zawsze, że życie niesie znacznie bardziej zadziwiające doświadczenia niż by to można sobie wymyślić.

W istocie rzeczy to właśnie niezwykle atrakcyjne poczucie humoru autora czyni "Podróż do Trulali" tekstem szalenie atrakcyjnym dla czytającego - bez niego książka byłaby jeszcze jednym przyczynkiem do losów emigrantów europejskich. Na szczęście tak nie jest.

Już w pierwszym rozdziale musimy z radością dokonać procesu "utożsamienia" się z głównym bohaterem i narratorem w jednej literackiej postaci, studentem szkoły teatralnej, typowym przedstawicielem młodej inteligencji rosyjskiej, gdy dowiadujemy się w jaki sposób zdobywał paszport w Związku Radzieckim, by mógł wyjechać do bratniego ideologicznie NRD. To tylko dobry początek. Autor zresztą celuje w tego typu opisach, bliskich też czytelnikowi polskiemu, oczywiście tylko temu, który pamięta PRL i wszystkie z tym systemem związane paranoje.

W swojej poprzedniej powieści zatytułowanej "Muzyka wojskowa" Kaminer kreuje "komiczny obraz ostatnich lat Związku Radzieckiego widziany oczami wiecznie uśmiechniętego wywrotowca. Od najmłodszych lat Wladimir robi wszystko, by jego życie w smutnych realiach ZSRR nabrało barw w pełnym sprzeczności i absurdów świecie socjalizmu".

Podobne wątki znajdujemy też w "Podróży do Trulali" szczególnie ostro widoczne w kapitalnym opisie sztucznie wykreowanego w stepach sowieckich miasta - atrapy, które na wiosnę było Paryżem a jesienią Londynem. Nieświadomi niczego "turyści" radzieccy, czyli "zorganizowane wycieczki" kołchoźników, robotników i innych grup społecznych rzucały się na świetnie zaopatrzone sklepy, nie zwracając większej uwagi na szczegóły architektury czy akcent "tubylców" - rzecz jasna nie wiemy czy mamy w tym przypadku do czynienia z faktami czy literacką fikcją, ale jakie to ma znaczenie w kontekście opisanego absurdu.

Znajdziemy tu także, bo jakże by inaczej, parę znakomitych emigranckich pomysłów na "szybkie" zdobycie pieniędzy przez:

- wybranie ich z jezior, sadzawek i innych wodnych "akwenów" gdzie turyści wrzucają drobne monety na pamiątkę

- śpiewanie lub tańczenie w knajpach

- malowanie portretów turystom

- roznoszenie ulotek i gazet

- oraz parę innych, równie skutecznych sposobów "zarabiania".

W powieści Kaminera podróżują wszyscy i wszyscy są w jakiś sposób tej czynności oddani bez reszty, a nawet z pewną, czasem nawet znaczną, dozą szaleństwa. Cudownym tego przykładem jest wyprawa niemieckiego historyka sztuki o wdzięcznym imieniu Martin na Krym w celu odnalezienia śladów wielkiego niemieckiego artysty Josepha Beuysa. Sprytni wieśniacy krymscy uczynili tę ekspedycję niezwykle "owocną". Podróżują też Amerykanie i to do samej Moskwy, gdzie nie tylko zachwycają się rosyjskimi lokalami striptizowymi, ale wydają też pismo "The eXile", w którym piszą między innymi:

"Życie w USA jest nie do zniesienia. Wszyscy amerykańscy mężczyźni zostali zmanierowani przez telewizję, a wszystkie amerykańskie kobiety mają o wiele za tłuste tyłki, ale amerykańska prasa to przemilcza.[...] Zupełnie inaczej jest w Rosji" [s.58]

Niekoniecznie zgadzali się z tymi stwierdzeniami rdzenni mieszkańcy Sowietów zwanymi "Dziećmi Papieża", którym dzięki papieskiej pielgrzymce do Polski, udało się przedostać na Zachód.

Jak napisano o tej książce w jednej z recenzji:

"Jeśli potrzebne są jeszcze jakieś dowody, że życie potrafi być zabawniejsze od wszelkich fantazji, najnowszych dostarcza Wladimir Kaminer".

Z. Kruczalak

www.domksiazki.com

wszystkie cytaty zamieszczone w tekście pochodzą z:

Podróż do Trulali, Wladimir Kaminer, wyd. Dolnosląskie, 2005, s.109.