Stanisław Lem nie żyje

Agencja PAP, IAR, Tekst pochodzi z portalu Gazeta.pl, 3/27/2006

W wieku 84 lat zmarł w poniedziałek w Krakowie Stanisław Lem, jeden z najpopularniejszych i najbardziej cenionych polskich pisarzy. Łączny nakład jego książek tłumaczonych na 41 języków przekroczył 27 mln egzemplarz

Pisarz zmarł w szpitalu Collegium Medicum UJ, gdzie przebywał od kilku tygodni.

Stanisław Lem urodził się 12 września 1921 r. we Lwowie. Jego ojciec był lekarzem laryngologiem. Choć Stanisław Lem zdał egzaminy na Politechnikę Lwowską, ze względu na niedobre pochodzenie nie został przyjęty na uczelnię, a ojciec korzystając ze swoich znajomości umieścił go na medycynie.

Podczas okupacji niemieckiej Stanisław Lem pracował jako mechanik i spawacz. W 1946 r. w ramach akcji repatriacyjnej przeniósł się z rodzicami do Krakowa, gdzie kontynuował studia medyczne. Jak sam przyznał przełomem w jego życiu było spotkanie doktora Mieczysława Choynowskiego i posada asystenta w założonym przez niego Konserwatorium Naukoznawczym. Lektura dzieł z logiki, metodologii nauk, psychologii, historii nauk przyrodniczych oraz wielu innych dziedzin okazała się niezwykle przydatna dla pisarza science-fiction.

W 1946 r. zadebiutował drukowaną w odcinkach w "Nowym Świecie Przygód" fantastycznonaukową nowelą "Człowiek z Marsa", którą napisał w czasie wojny. W 1948 r. Lem zaczął pracować nad powieścią "Szpital Przemienienia", ale ponieważ nie podobała się cenzurze, musiał ją wielokrotnie przerabiać.

Jego debiutem powieściowym stali się "Astronauci" (1951), historia wyprawy na Wenus z pacyfistycznym przesłaniem. Eksploracja nieznanej planety, próba rozwiązania naukowej zagadki, nieszablonowa wizja kosmitów to motywy, do których Lem będzie wracał w kolejnych powieściach

Kolejne dzieła Lema:"Powrót z gwiazd", "Solaris", "Opowieści o pilocie Pirxie", "Dzienniki Gwiazdowe", "Cyberiada" weszły do kanonu najsłynniejszych dzieł science fiction XX wieku. Na granicy powieści fantastyczno-naukowej i kryminalnej sytuują się "Śledztwo" i "Katar".

Lata swojego dzieciństwa we Lwowie opisał w autobiograficznej powieści "Wysoki Zamek". Lem uprawiał także prozę dyskursywną: "Dialog", "Summa Technologiae", "Filozofia przypadku", "Fantastyka i futurologia", "Rozprawy i szkice".

W 1973 r. Stanisław Lem został honorowym członkiem Science Fiction Writers of America (Stowarzyszenia Pisarzy Science Fiction w Ameryce). Tytuł wkrótce stracił, kiedy skrytykował poziom amerykańskiej fantastyki. W 1976 r. postanowiono mu to członkostwo przywrócić (co poparła m.in. Ursula K. Le Guin), Lem jednak odmówił.

Pół roku po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego pisarz wyjechał do Niemiec, a później do Austrii. Do kraju wrócił w 1988 r. Współpracował z "Tygodnikiem Powszechnym", "Odrą", "PC Magazine".

Przez ostatnich kilkanaście lat Stanisław Lem był autorem felietonów w Tygodniku Powszechnym. Nagrywał je co tydzień w domu podczas spotkań z zastępcą redaktora naczelnego gazety, Tomaszem Fiałkowskim.

Ostatni raz Fiałkowski spotkał się z Lemem w ubiegły czwartek. Lem otrzymał wówczas porcję kilkudziesięciu pytań od rosyjskich, białoruskich i ukraińskich internautów. Wśród nich wielu było ludzi młodych dla których pisarz był jednym z największych autorytetów. W rozmowie z IAR Fiałkowski wspomina, że Stanisław Lem był wzruszony i onieśmielony tym faktem.

Tomasz Fiałkowski wspomina, że Stanisław Lem do ostatniej chwili na bieżąco czytał zagraniczną prasę i śledził nowe odkrycia naukowe.

Lem jest kawalerem Orderu Orła Białego, honorowym obywatelem Krakowa, doktorem honoris causa Politechniki Wrocławskiej, Uniwersytetu Opolskiego, Lwowskiego Państwowego Uniwersytetu Medycznego i Uniwersytetu Jagiellońskiego.